OUDSTRIJDER STAING VAN STEEN
Originele
script voor
9
afleveringen van een dramatische
Tv-serie
Geschreven
door
Jules De Cort
FADE-IN
EXT. ROKENDE PUINEN DAG
COMMENTAARSTEM
(V.O.) In 1914 had de
stafchef van het
Duitse oppercommando Helmuth von
Moltke van Brussel vrije doortocht
door België gevraagd om Frankrijk in
de rug aan te vallen. Koning Albert
wist wat zijn volk te wachten stond
maar kon op de armzalige Duitse nota
slechts een antwoord geven: ‘Als de
Belgische regering de aan haar
overgemaakte voorstellen zou
aanvaarden, zou zij de eer van de
natie schenden en de plichten van
België tegenover Europa verraden.’
Daar stonden de Belgische troepen dan,
niet opgewassen tegen de Duitse
overmacht. Het doel van de Hunnen was
in zes weken Parijs in te nemen en
onderweg oefenden de Teutonen zich op
Belgische steden met trotse namen als
Leuven en Dinant. Leuven, het Belgische
Oxford, een juweel van architectuur,
kunst- en boekenschatten, brandde drie
dagen lang. De verwoede tegenstand van
onze dappere grootouders onthutsten de
Duitsers zo, dat ze geen beter antwoord
wisten te bedenken dan en passant in het
hele land gijzelaars te nemen, te
moorden en te branden. En dan hadden
onze grootouders nog te doen met een
beschaafd volk geleid door een keizer,
geen wrede en ontmenselijkte naziehorden.
FADE-OUT
FADE-IN
Tot puin
geschoten huizen. Overal liggen lijken van gesneuvelde Belgen en Duitsers.
EXT. HELLEBEEK ZOMERDAG
STAING
(met geweer en in soldatenuniform uit de
eerste W.O. staat met een andere soldaat,
Frans, achter de hoek van
een huis en speurt
naar de overkant) Verdomme, dit hadden de
beste jaren van mijn leven
moeten zijn,
maar ik lig hier op de loer
om mensen
dood te schieten die mij
niets hebben
misdaan. Ik geloof dat we de
Fritzen
voor een uur of twee
verjaagd hebben,
zie eens hoeveel doden ze hebben
achtergelaten. Maar ze komen
terug.
Kom, we gaan de kelders van
de
brouwerij in om de mensen
daar weg te
halen en op de vlucht te
zetten.
FADE-OUT
FADE-IN
INT. BROUWERIJKELDEN DAG
VROUWEN,
KINDEREN, oudere MANNEN zitten verkrampt van angst tegen de muren van de
kelder. STAING en FRANS komen de trap af.
STAING
Pak alles wat je bij jullie
hebt en rap
de kelder uit. We hebben ze
verjaagd
maar ze zijn honderd keer
sterker dan
wij, ze komen terug.
De bange
MENSEN klauteren recht, nemen hun bezittingen op en volgen Staing en Frans de
trap op. Buiten kijken ze met
verschrikking
naar de verwoesting van hun dorp.
STAING
Loop nu maar, de vaart over
in de
richting van Brussel,
probeer op een
trein te komen die jullie
naar
Frankrijk brengt, wij zijn
niet sterk
genoeg om die smeerlappen te
stoppen.
De
VLUCHTELINGEN zetten zich in beweging. Staing en Frans
blijven
achter.
FRANS
Wat doen wij.
STAING
Zien dat we terug bij onze
eenheid
geraken, die hebben zich op
Mechelen
teruggetrokken. Maar
Mechelen en
Antwerpen zullen we moeten opgeven
of we zijn er allemaal aan.
We
zouden ons beter hergroeperen
en
ze achter de Schelde
opwachten.
FRANS
Jij had generaal moeten
worden.
STAING
Neen, niet na wat ik gezien
heb. Ik
zou mijn jongens niet het
vuur kunnen
insturen om heldhaftig te
sterven.
FADE-OUT
FADE-IN
EXT. LOOPGRACHT DAG
STAING en
nog andere SOLDATEN staan in een loopgracht en speuren het niemandsland af.
SOLDAAT
Als er eentje zijn kop boven
steekt
schiet ik hem er af.
STAING
Dat is ook maar een mens.
SOLDAAT
Een Hun?
Sporadisch
granaatinslagen, aanstormende Duitse SOLDATEN die
worden
neergehaald, STAING onder de modder, STAING met een gasmasker. STAING krijgt
een schotwonde in zijn schouder.
Wordt
weggebracht, krijgt verzorging in het veldhospitaal en met ambulance en daarna
trein komt hij voor zijn herstelverlof in een lazaret te Cahors in het zuiden
van Frankrijk. In het stadje hebben vluchtelingen uit België een onderkomen
gevonden.
STAING
(ligt in een hospitaalbed. een verpleegster
komt bij zijn bed) Hé, ik hoor dat jij een
Belgische bent. Hoe heet
jij.
MARIANNE
(haalt het verband van Staing zijn schouder)
Dat ziet er mooi uit. Ik zal
de dokter
vragen dat je uit bed mag en
een
wandeling maken. Ik heet
Marie-Jeanne.
STAING
Die naam zullen de Fransen
graag horen.
MARIE-JEANNE
Je verwart met Marjanne.
STAING
Jij hebt mij bijzonder goed
verzorgd.
MARIE-JEANNE
Niet beter dan de andere
soldaten. Dat
zou niet mogen van de
kapitein
geneesheer.
FADE-OUT
FADE-IN
EXT. KADE VAN RIVIER DAG
Staing met
zijn arm in een draagband wandelt met Marie-Jeanne op de kaden langs de
kabbelende Lot, onder de olmen in het park. In een bistrot drinken ze een
chopine witte wijn.
STAING
Zou je durven geloven dat ik
op jou
gesteld raak. Spijtig dat je
zo weinig
vrije tijd hebt.
MARIE-JEANNE
De plicht gaat voor. Ik zou
willen
dat jij niet weer naar het
front zou
moeten.
STAING
Dan zou ik heel zwaar gewond
moeten zijn,
bij voorkeur verminkt. Ik
blijf liever
heel, zou je mij willen met
een arm
of been kwijt.
MARIE-JEANNE
Wie zegt dat ik jou wil.
STAING
Ik lees het in je ogen.
MARIE-JEANNE
Ja, dat zal wel. Maar van
trouwen of
bijeen slapen is geen sprake
zo lang
je niet heelhuids uit de
oorlog komt.
STAING
De oorlog kan nog een
eeuwigheid duren.
Zo lang dat we oud en
versleten zijn
tegen dat er vrede komt.
MARIE-JEANNE
Oud en versleten zul je niet
meer naar
het front moeten en kan ik
geen gewonde
soldaten meer helpen.
STAING
Schitterende vooruitzichten.
MARIE-JEANNE
Je moet het zo somber niet
inzien. Eens
krijgen de staatshoofden hun
verstand
terug.
STAING
Als er geen soldaten meer
overblijven.
MARIE-JEANNE
Ik wil niet achter blijven
als een
oorlogsweduwe, of met een
kind dat zijn
vader nooit zal kennen. Aan een
dode
oorlogsheld of een zwaar
verminkte
werkonbekwame vader heeft
een kind
niets. Dat wil niet zeggen
dat ik niet
van je hou, maar we moeten
ons verstand
gebruiken.
STAING
Dat begrijp ik en ik
respecteer dat.
Maar toch.
FADE-OUT
FADE-IN
EXT. BEVELPOST AAN HET FRONT DAG
1918. OFFICIEREN
en ONDEROFFICIEREN vergaderen in de ondergrondse ruimte van de bevelpost. Staing,
nu sergeant neemt deel aan het beraad.
OFFICIER
Het Duitse offensief is
afgeslagen.
Ze hebben niet veel meer
over. De
Britten zetten een offensief
in en
wij doen mee. Zeg tegen de
manschappen
dat ze dapper moeten zijn,
maar
voorzichtig, wij hebben al
volk genoeg
verloren. Hier na kan het
voorbij zijn.
FADE-OUT
FADE-IN
Staing en
een KAPITEIN keren terug naar hun stellingen.
KAPITEIN
Als we dit overleven zou het
over
moeten zijn.
STAING
Het is mij opgevallen van
uit mijn
uitkijkpost dat de Duitsers
ontmoedigd
zijn, maar dat wil niet
zeggen dat ze
niet zullen terugvechten.
FADE-OUT
FADE-IN
MONTAGE
Zwaar
artillerievuur. Britse en Belgische soldaten stormen uit hun loopkrachten. De
Duitse troepen trekken zich terug. De ondertekening van de wapenstilstand in de
treinwagon.
FADE-OUT
FADE-IN
EXT. STUKGESCHOTEN DORPSKOM
Sergeant
Staing wandelt tussen de kapot geschoten huizen. Er is wat orde gemaakt en
puinhopen zijn wat opgeruimd.
COMMENTAARSTEM
(V.O.) Staing heeft geluk gehad, hij is
niet gepakt geweest door
gifgas en
buiten de schotwonde in zijn
schouder
is hij gespaard gebleven. (hij stapt een
huis binnen met boven de deur een bord met
Gemeentehuis op. komt buiten in uniform) Hij
is zo pas tot veldwachter, garde
of
garde-champêtre benoemd.
FADE-OUT
FADE-IN
EXT. VOOR HET GEMEENTEHUIS DAG
Staing in uniform komt buiten, kijkt om zich
heen of ze hem gezien hebben, neemt zijn fiets en rijdt weg.
FADE-OUT
FADE-IN
EXT. VOORDEUR DAG
Staing komt aangereden, belt en wordt
binnengelaten door een
niet al te jonge VROUW.
STAING
Ben
ik hier bij Liekens. Is Marie-Jeanne
thuis.
VROUW
(roept in de gang) Marie-Jeanne, hier is iemand
voor
jou. Iemand in uniform, een gendarm
of
zo. Hij komt je toch niet aanhouden,
wat
heb je nu weer misdaan.
MARIE-JEANNE
(komt aan de deur) In uniform?
STAING
Ik
ben van beroep veldwachter, geen
gendarm,
niet in het leger.
MARIE-JEANNE
Dat is goed, van het leger heb
ik
genoeg. Wat kom je hier
doen.
STAING
Dat kun je niet vergeten
zijn. Ik heb
je toen beloofd dat ik heel
uit de
oorlog zou komen om je tot
mijn vrouw
te maken.
MOEDER
Dat is recht op de man af.
Marie-Jeanne,
iemand met vast werk is
altijd goed.
MARIE-JEANNE
Daar zou ik het niet voor
doen. Maar
nu je het zegt. Garde is een
vreedzaam
en ongevaarlijk beroep, een
vaste
betrekking die respect
afdwingt bij de
mensen.
STAING
Zo wil ik het horen. De
mensen zullen
geen oorlog meer willen, ze
willen
gerust gelaten worden en
daar ben ik
er voor. We hebben allemaal
onze
bekomst van bombardementen
en zinloze
vernieling van kerken,
windmolens,
huizen en bomen.
FADE-OUT
FADE-IN
EXT. OEVER
VAN RIVIER OF KANAAL DAG
Staing en Marie-Jeanne fietsen naast elkaar op de dijk.
STAING
Wat ik zeggen wou, wil je
met mij
trouwen.
MARIE-JEANNE
Jazeker, dan kan ik mee
genieten van
het respect dat jij
afdwingt.
Ze stoppen
aan een bosje met kreupelhout, dalen met hun fiets de dijk af en dringen het
struikgewas in. Ze kleden zich netjes uit en doen het.
MARIE-JEANNE
Jij hebt nog maar weinig
ervaring.
STAING
Geen enkele ervaring, zo min
als jij.
FADE-OUT
FADE-IN
INT. TROUWZAAL DAG
Staing schuift
een trouwring over de ringvinger van Marie-Jeanne.
FADE-OUT
FADE-IN
INT. KANTOOR DAG
STAING
(zit aan zijn bureau schrijfwerk te doen)
COMMENTAARSTEM
(V.O.) Staing heeft niet stil gezeten en
heeft vijf zonen op de wereld
gezet, de
oudste is zeventien. Met een
vrouw als
Marie-Jeanne genoeg om meer
dan gelukkig
te zijn.
STAING
(begint de krant te lezen) (V.O.) De kinkels
van over de grens met hun
Drang nach
Osten kunnen het weer niet laten.
Ze zijn
Polen binnengevallen en Frankrijk en het
Verenigd Koninkrijk hebben bij
toepassing
van hun overeenkomsten met
Polen, de
oorlog aan Duitsland
verklaard en de
tragedie van 1914-1918 zal worden
overgedaan. IK zal wat
anders te doen
hebben dan dieven te pakken.
FADE-OUT
FADE-IN
EXT. STRAAT TE HELLEBEEK DAG
Werklieden halen reclamepanelen die
de gevels van cafés en
kruidenierswinkels kleur geven. Op
bevel van hogerhand moeten die panelen verwijderd worden en zo verdwijnen uit
het straatbeeld de vertrouwde witharige man met de pijp van Ajja, het vrouwtje
met de kanten kap van Pacha cichorei en het schuimende glas bier van de
brouwerij Het Sas weggehaald. Twee gemeentewerklieden zijn aan de slag.
EERSTE
WERKMAN
Waarom
moeten die borden er af.
TWEEDE
WERKMAN
Er
zijn geruchten dat Belgische
extremisten
die voor de Duitse spionage
werken,
voor hun stoottroepen,
plattegronden
hebben getekend op de
rugzijde
van deze borden.
EERSTE
WERKMAN
Het
enige wat we zijn tegengekomen zijn
spinnenwebben.
TWEEDE
WERKMAN
De
oorlog is toch niet begonnen, dat het
er
nu al zo kleurloos moet uitzien.
EERSTE
WERKMAN
De
koning heeft de algemene mobilisatie
afgekondigd
en roept een half miljoen
weerbare
mannen onder de wapens.
TWEEDE
WERKMAN
Heb
jij je oproepingsbevel al gekregen.
EERSTE
WERKMAN
Tegen
dat het zo ver is hebben ze geen
geweren
meer om in onze poten te stoppen.
FADE-OUT
FADE-IN
MONTAGE COMMENTAARSTEM DAG
Zo lang de oorlog niet echt is
losgebarsten blijft de
toestand
tamelijk gewoon, buiten de
uitwassen die met een mobilisatie
gepaard gaan zoals de
dagelijkse
zuippartijen in de cafés, het
boeleren van vrouwen waar
niemand
het zou van hebben gedacht.
De
gemeenteschool is ingenomen
door
een Belgisch regiment
tankafweer,
de schoolmeesters en hun scholieren
moeten zich behelpen met klassen
in
leegstaande panden of in
voorkamers
bij de mensen thuis.
FADE-IN
EXT. DORPSPLEIN DAG
MONTAGE
Dageraad 10 mei. De oorverdovende
knallen van de luchtafweer en de zware dreun van vliegtuigmotoren rukken iedereen
uit zijn slaap. Hoog in de lucht kijken de piloten van de Duitse bommenwerpers,
met gemengde gevoelens de neerdwarrelende bommen na en zien hoe daar beneden mensen
voor hun leven rennen in de dodelijke storm van luchtverplaatsingen,
bomscherven, baksteengruis, versplinterde balken en vuur. Honden rillen en
huilen in doodsangst. De tweede wereldoorlog is in alle hevigheid uitgebroken.
FADE-OUT
FADE-IN
INT. KEUKEN OCHTEND
MARIE-JEANNE
(is twee
uur vroeger dan anders de koffie aan
het
opschenken en boterhammen aan het
snijden en
smeren met boter en confiture
voor de vijf
kinderen. vier lopen in de tuin
naar de
hemel te turen om de overvliegende
eskaders te
tellen. de kleinste weet niet
waar hij kruipen
moet, hij loopt van zijn
moeder naar
zijn vader en gilt bij elke
ontploffing
van een luchtafweergranaat
hoog daarboven)
INT. WASHOKJE DAG
STAING
(staat zich te scheren met schaars en
zeep voor de spiegel in het washokje. de
radio die hij van in het washok kan horen,
onderbreekt voortdurend de programma’s
voor meer nieuws van het front. Overal
trekken de Belgische troepen zich terug
onder druk van de Duitse overmacht. de
nieuwslezer kondigt aan dat alle jonge
mannen boven de zestien die nog niet in
het leger zitten, zich moeten melden voor
de dienst. (V.O.) Verdomme daar is onze
oudste bij. Ik weet wat het
front is
wat mitrailleurvuur, artilleriegeschut
en lijf-aan-lijf-gevechten kunnen
aanrichten. (loopt de keuken binnen waar
Marie-Jeanne de tafel aan het dekken is)
Ik moet naar het
gemeentehuis, de
burgemeester zal wel nieuwe
instructies gekregen hebben.
FADE-OUT
FADE-IN
INT. KABINET BURGEMEESTER DAG
BURGEMEESTER
(een aantal burgers staan in het kabinet,
ook Staing) In het hele land is de
toestand als gevolg van de
oorlogsomstandigheden zeer
gespannen,
er zitten jongens van bij
ons in de
vuurlinie en ook hier achter
het
front vrezen velen voor hun
leven.
De mensen zijn nog moeilijk
in de hand
te houden, het kleinste
verkeerd
begrepen incident kon leiden
tot
onrust en paniek in het
uiterste geval
tot volksgerecht. Er is meer.
We
zitten hier op enkele
kilometers van
de tanklinie, de ijzeren
muur, die
is aangelegd om de Duitse
pantsertroepen tegen te
houden. De
legerleiding verwacht zware
gevechten
en heeft beslist dat in
geen geval de
burgerbevolking de
troepenverplaatsingen mag
hinderen
en heeft de verplichte
ontruiming van
het gebied bevolen. De
veldwachter en
zijn helper hebben de
opdracht dit
bevel te doen uitvoeren.
STAING
Wat kan ik meer doen dan de
mensen
aanmanen te vertrekken. Mijn
dienstwapen
trekken en wie weigert op de
vlucht te
gaan ter plaatse neerleggen,
dat komt bij
mij niet op. Met mijn
hulpveldwachter
Lomme Vertommen sta ik
tegenover een
andere opgave dan
konijnendieven te
pakken en een dronkelap een
nacht in de
cel te stoppen.
FADE-OUT
FADE-IN
EXT. VOOR HET GEMEENTEHUIS DAG
Staing en
Lomme staan nog even samen te praten.
STAING
Mijn vrouw en kinderen zijn
nu onderweg
naar Frankrijk. Ik heb daar
in de vorige
oorlog enkele maanden
doorgebracht in
herstelverlof. Daar zitten
ze veilig,
buiten het bereik van de
Duitse
moordenaars. Ze zijn met de
fiets.
LOMME
Mijn vrouw en mijn dochtertje
van vier
zijn ook vertrokken.
STAING
Ik zit meer in met de
oudste. Die is met
de soldatentrein dieper
Frankrijk in
gereden.
FADE-OUT
FADE-IN
EXT. BOERDERIJ CASTEELS DAG
Boer Flor CASTEELS staat met ggespan gereed stond om te vertrekken.
STAING
Waar is Bob, die moet zich
melden bij
het leger.
FLOR
Wat kan hij daar gaan doen,
hij is
hier nodig, om op de beesten
te passen.
STAING
Luister eens, Flor. Er zijn
bevelen
gekomen van hogerhand om de
streek te
ontruimen. Hier gaat zwaar
gevochten
worden.
FLOR
Vertel mij eens hoe ik met
de beesten,
het varken en de kippen op
de loop moet.
STAING
Ik wil niet moeilijk doen,
Flor. Ik
ga niet zien of Bob zich
niet verstopt
heeft in de mijt stro achter
de stal.
Het kan nog meevallen. Wij
hebben niet
de manschappen om de Duitse
troepen
veel in de weg te leggen.
Zij komen
met stalen monsters van
zestig ton
die tegen zestig per uur
door het
veld razen.
FLOR
Is je oudste nu
gemobiliseerd.
STAING
Ja, die doet zijn plicht. Als
de
Duitsers Bob vinden en
doodschieten
moet je niet komen klagen, we
kennen
ze van veertien-achttien.
Als het
hun niet aanstaat, zetten ze
er tien
of twintig tegen de muur. We
spreken elkaar later nog,
zien
hoe het afloopt
FLOR
Wat bedoel je, garde.
STAING
Niet veel. Dat Bob op dit
ogenblik
deserteur is.
FADE-OUT
FADE-IN
Twee dagen
later
EXT. DORPSTRAAT DAG
STAING
(staat te praten met Lomme, de
hulpveldwachter) Lomme, in het hele land
is de toestand erg gespannen,
er zitten
jongens van bij ons in de
vuurlinie en
ook hier achter het front
vrezen velen
voor hun leven. De mensen zullen
nog
moeilijk in de hand te
houden zijn, het
kleinste verkeerd begrepen incident
kan
leiden tot beroering en in
het uiterste
geval tot volksgerecht. Ze
overal
spionnen en landverraders,
een
burgeroorlog is nooit
uitgesloten met
die zwarte partijen hier en
bij de Walen.
De grenzen van het fatsoen zijn
vervaagd,
de gemoederen zijn opgehitst
en helder
denken is er niet meer bij, we
handelden
op ons instinct.
LOMME
Zo erg zal het wel niet
worden en de
mensen kunnen rekenen op ons,
op jou,
als ordebewaarder met grote
ervaring.
Jij hebt aan het front
gestaan, jij weet
het hoofd koel te houden.
STAING
In vredestijd heb ik mijn
werk altijd
naar best vermogen weten te
doen, ik
mag nu niet in gebreke blijven.
FADE-OUT
FADE-IN
COMMENTAARSTEM
(V.O.) Achter elke boom of struik en
in elk deurportaal kan een
spion
verscholen zitten. Iedereen
die niet
van hier is, op uitzondering
van de
soldaten van het Belgische
leger, is
nu verdacht van spionage.
Het is
drukker in de straat dan anders. Mensen lopen heen en weer naar de winkel om
eetwaren te gaan kopen. Fietsen staan
tegen de
gevels en worden bepakt. Aan café De Volksvriend op de Eikenhoek staat een
groepje mensen. Vika is daar met Mit, Rik en de kinderen Charles en Esther.
Staing komt bij hen staan.
STAING
Er komt een vrachtauto van
de brouwerij
jullie ophalen, met Rik en
de kinderen
geraken jullie nog niet tot
op de grote
weg. (rijdt weg op zijn fiets)
Een wat ongewoon
uitziende man wandelt door de straat. Hij draagt een witte zomerhoed, een
panama, lichte zomerkledij.
IEMAND UIT HET GROEPJE
Zie die bruine van vel rondneuzen.
Dat
is niet normaal, dat is
verdacht. Mijn
portemonnee, dat is een
spion, het staat
op zijn gezicht te lezen. De
garde is
juist weg, wacht ik rij naar
de soldaten
in de jongensschool.
TWEEDE MAN
Zijn wij niet groot genoeg
om hem aan te
pakken.
EERSTE MAN
En als hij gewapend is en
een van ons
omver schiet. Ik ga niet op
de eerste
rij staan.
Een peloton
van de in de jongensschool ondergebrachte legereenheid komt net voorbij. Iemand
van het groepje loopt naar de sergeant en zegt iets.
SERGEANT
(loopt naar de vreemde man) Sta of ik schiet.
VREEMDE MAN
(draait zich verstomd om)
SERGEANT
Armen omhoog.
VREEMDE MAN
(steekt zijn armen omhoog. glimlacht een
tikkeltje zenuwachtig)
De mannen en
ook vrouwen, nu opeens moedig, lopen op de
gevangen
genomen man toe. Een begint aan zijn jas te trekken, een andere geeft hem een
vuistslag in het gezicht. Zijn neus begint te bloeden en de man kijkt de verbaasd
en nu wel bang om zich heen.
EEN VROUW
(krijst) Laat hem niet lopen.
Twee drie
mannen trekken de spion tegen de grond en geven hem enkele trappen.
STAING
(komt weer opdagen. hij ziet wat er aan de
hand is en jaagt iedereen opzij. Snauwt tot
de soldaten) Jullie staan er op toe te
zien en doen niets.
EEN STEM
Hang hem op, hij is een
spion! Hij
verstaat geen Vlaams, dat
zegt genoeg.
STAING
(trekt zijn revolver, helpt de man overeind)
Zo lang ik hier ben is in
mijn dorp de
straat niet de baas. Daar is
het
gerecht voor.
EEN STEM
Het is oorlog, garde, dan
tellen
andere wetten.
STAING
Niet zo lang ik er ben. (onder
bedreiging van zijn wapen brengt doet hij
de man in de richting van het gemeentehuis
lopen)
Een kleine
groep luidruchtige Hellebekenaren volgt op korte afstand.
FADE-OUT
FADE-IN
INT. KABINET VAN DE BURGEMEESTER DAG
De
burgemeester zit achter zijn bureau. Staing komt binnen, duwt zijn arrestant
voor zich uit en bergt zijn pistool in de holster.
BURGEMEESTER
Wie is dat.
STAING
Een toerist die is lastig
gevallen door
onze dappere bevolking. Ik
heb hem uit
hun klauwen moeten halen,
het scheelde
niet veel of ze hadden hem
gelyncht. De
patrouille die hem had opgepakt
stak
geen hand uit om tussen te
komen.
BURGEMEESTER
Begrijpelijk in onzekere
tijden, ze
vertrouwen hun eigen broer
niet meer.
Maar volksgerecht kunnen wij
niet
toelaten. Dat is voor de
bolsjewieken.
STAING
En de nazi’s.
Buiten klinkt
het luide geroep van een groter geworden groep dorpelingen, aangevuld door een
stuk of wat soldaten.
VROUWENSTEM
Schiet hem af, de vuile
spion.
BURGEMEESTER
Ben jij een spion.
De man gaat
in de binnenzak van zijn gescheurde jas en toont zijn kaart van journalist van
een Franstalige Belgische krant.
VREEMDE MAN
(in gebroken Nederlands) Ik ben journalist
van Le Soir en kom zien hoe het
hier
gesteld is zo kort achter de
K-W-linie.
BURGEMEESTER
Is dat alles. Ik wil geen
moeilijkheden
met Brussel, Staing. Ik kan
niets anders
doen dan de toeloop vanaf de
pui van het
gemeentehuis toespreken, de burgers
te
bedanken voor hun
oplettendheid, maar
nee, het is geen spion. De
volgende die
we te pakken krijgen misschien
wel,
Staing
STAING
(glimlacht) Als de noodtoestand en het
zelfbehoud ons ego aan flarden
slaan is
de mens zichzelf niet meer.
FADE-OUT
FADE-IN
EXT. STRAAT DAG
De
burgemeester en Staing begeleiden de journalist naar zijn auto die hij bij het
station heeft geparkeerd.
BURGEMEESTER
Wat gaat u schrijven, dat de
Vlamingen
nog een wilde volkstam zijn?
Dat kennen
we zo een beetje.
VREEMDE MAN
Wij hebben meer respect voor
Vlaanderen
dan u denkt. Ik schrijf
alleen over de
paniektoestand, die heerst
er bij ons
even goed. En vergeet niet
dat wij in
Wallonië een sterke man
hebben die
Hitler erg genegen is, met
die zijn we
nog niet thuis. Tegenover
Degrelle
zijn jullie nationalisten
koorknapen.
STAING
Er is nog een verschil met
ons, als ik
het zo zeggen mag. Degrelle
is een pure
fascist, onze flaminganten
vechten voor
hun recht, voor hun taal.
VREEMDE MAN
Dat krijg ik niet verkocht.
Bedankt in
elk geval van mij te hebben
geholpen.
Met een opgehitste bende weet
je het
nooit. En wat u ook nog niet
weet, er
zijn militante Vlaamse
leiders in
frankrijk zonder vorm van
proces
terechtgesteld.
BURGEMEESTER
Wie dan?
VREEMDE MAN
De namen ken ik niet. Het
was maar
een kort bericht dat op de
redactie
binnen kwam kort voordat ik
vertrokken
ben. (vertrekt in zijn auto)
BURGEMEESTER
Staing
en jij maakt je druk om wat
trekken
en sleuren aan iemand die
hier
niets te zoeken had. Die had
het
nogal zitten. Opgehitste bende,
hier zijn minder bendes dan
in de Walen.
STAING
We zullen het daar maar bij
laten. Ik
ben op alle gehuchten
geweest om de
mensen aan te manen te
evacueren.
Lomme moet de huizen maar
doen die nog
overgebleven zijn. Het is
beter dat ik
in het dorp blijf om een oog
in het
zeil te houden. Hier zijn de
winkels
met koopwaar en de huizen
van de rijke
middenstand onbewaakt, de
gelegenheid
maakt de dief.
FADE-OUT
FADE-IN
EXT. STRATEN DAG
STAING
(rijdt per fiets door de dorpsstraten en kijkt
om zich heen. Tegenover de kerk, op de hoek van
de smalle weg naar de Grote Steenweg, staat een
soldaat voor de winkel van Kamiel Liebaert.
Staing vindt dat meteen verdacht en hij gaat erop
af, fiets aan de hand) Wat scheelt er, jongen,
moet je niet bij je eenheid
zijn.
SOLDAAT
Ik ben vrij, ik heb 24 uur
wacht geklopt.
STAING
Hoort geluid binnen de winkel) Wat gebeurt hier.
(ziet dat de deur van de winkel geforceerd is)
Opzij! (trekt zijn wapen) Jij staat hier
godverdomme op wacht terwijl
je
kameraden de winkel aan het
plunderen
zijn. (trekt de deur open, twee soldaten
maken een kartonnen doos gevuld met koperen
kranen open) Buiten, buiten en jullie
mogen van geluk spreken dat
ik jullie
hier niet ter plaatse
neerschiet. Ik
heb het recht plunderaars
standrechterlijk neer te schieten.
Het
is staat van beleg. Maak dat
jullie
wegkomen, als ik een rapport
opmaak
is het krijgsraad.
FADE-OUT
FADE-IN
INT. HUISKAMER STAING DAG
STAING
(V.O.) Even naar huis, voor een hap
brood, een slok koffie en
een half
uurtje rust, ik voel mijn
benen niet
meer van vermoeidheid. (thuis valt de
stilte van het lege huis op hem) Nog een
paar dagen, ik blijf niet
tot ik de
laatste man uit zijn
schuilplaats heb
gehaald. Ze moeten het zelf
maar
weten als hen iets overkomt.
Ik mis
mijn volk, morgen zal ik ze proberen
in te halen. Als ze maar
niet
gemitrailleerd zijn door
Duitse
jachtvliegtuigen. (zet de koude koffiekan
op het butagasstel, steekt de vlam aan en
opeens rinkelt de telefoon) (V.O.) Als
garde heb ik als de dokter
en de
burgemeester natuurlijk een
telefoon
als rustverstoorder. (haakt in) Allo.
STEM IN TELEFOON
Hier de burgemeester. Je
moet
onmiddellijk naar het dorp
komen, er
is een parachute neergekomen
in de
grote tuin achter het witte
herenhuis
rechtover de kerk. Dit keer is het
geen vals alarm. Er is al een
gewapende patrouille van het
regiment tankafweer
in de tuin op
zoek naar de
gevaarlijke vijand.
STAING
Dat is soldatenwerk, ik kom
eraan, om
het volk op afstand te
houden. (draait
de gasvlam uit, doet de huisdeur op slot en
springt op zijn fiets) (V.O.) De burgemeester
lalt er maar op los, aangeslagen
door
paniek zoals de rest van
Europa.
Spionnen zijn populair, maar
afin, een
valscherm, zo sterk kan de verbeelding
toch niet op hol slaan. Maar
ik moet
het gaan onderzoeken, daar
ben ik voor.
(rijdt het smalle wegje in tot bij de
bakstenen muur omheen de dichtbegroeide tuin)
Op enige
afstand staat een groepje mensen, oudere mannen, vrouwen en kinderen angstig te
kijken naar de muur, waar een tiental soldaten met het geweer in aanslag de
muur bewaken
voor het
geval de spion over de muur zou klauteren. In de tuin zijn geen geweerschoten
te horen. Van een valscherm die in een
boom is
blijven hangen geen spoor.
STAING
Heeft iemand het valscherm
echt zien naar
beneden komen. Was het geen
ballonnetje
dat een kind had laten
ontsnappen, wat
dat niet mag. (loopt op
de soldaten toe)
(V.O.) Wat zou een Duitser hier in volle
dag op zijn eentje oorlog
komen voeren.
(luid) Sergeant heb jij of iemand van je
mannen de parachute zien
neerkomen,
precies in een grote tuin
die begroeid
is als een wildernis. Dat
zou wel moeten
lukken.
SERGEANT
De burgemeester heeft ons
opgeroepen, ik
heb zes man in de tuin
gestuurd, ze
liggen gereed met een machinegeweer
om
de spion neer te leggen als
hij uit de
struiken te voorschijn komt.
STAING
Je mag iemand die zich overgeeft
zo maar
niet neerschieten. Hij moet
gevangen
genomen worden om hem te
kunnen
ondervragen. Alleen kan hij toch
niet
veel doen. Hij is ook maar
een mens.
SERGEANT
Een mens? Een Mof. een spion.
Die worden
ter plaatse terechtgesteld,
daar heeft
niemand medelijden mee
STAING
Nee, niemand, na wat ze hier
in 1914
hebben uitgehaald begrijp ik
dat wel. We
zullen dat zaakje hier eens effen
oplossen, til mij op dat ik
over de
muur kan kijken, als ik hem
zie kan ik
roepen dat hij zich moet
overgeven.
De sergeant
geeft twee soldaten opdracht Staing op te tillen. Lomme de assistent die er is
bijgekomen, staat er hoofdschuddend op te zien. Staing trekt zijn pistool en houdt
het met een hand omhoog. Een soldaat gaat met zijn rug tegen de muur staan en houdt
zijn ineengestrengelde handen voor zijn buik. Staing zet een voet op die
handen, de andere soldaat duwt hem onder zijn zitvlak omhoog. Staing grijpt met
een hand de bovenrand van de muur, met zijn andere hand houdt hij zijn pistool
vast. Hij komt met zijn hoofd boven de muur uit, niet hoog genoeg om de vijand
te zien en met zijn wapen te bedreigen.
STAING
Iets hoger.
De twee
soldaten grijpen zijn beide voeten en benen vast en tillen hem zo hoog dat hij
tot zijn middel boven de muur uitsteekt.
STAING
Ik zie geen spion, het zal
wel weer
paniek geweest zijn.
Plots ratelt
het machinegeweer van de Belgische soldaten die in het park in stelling liggen.
Ze missen hun doel niet. Het bloed uit het lichaam van Staing spat op de
hoofden en schouders van de twee soldaten die hem omhoog houden. Ze laten Staing
zakken en leggen hem op de grond. De veldwachter is zo goed als in twee stukken
geschoten.
LOMME
(meer een vriend dan een ondergeschikte
van Staing, begint te snikken)
FADE-OUT
FADE-IN
EXT. BEGRAAFPLAATS DAG
Een klein
groepje mensen staat rond de open kuil. De kist wordt in de kuil gelaten en dan
komt de burgemeester naar voor.
BURGEMEESTER
Staing, jij bent nu een
oorlogsheld,
niet de eerste van Hellebeek
want
jongens van bij ons vechten
nu voor hun
leven aan het Albertkanaal en
zetten
hun bloed in voor het
geliefde vaderland,
voor vorst, voor vrijheid en
voor recht
maar vooral omdat de
gendarmen die hen in
de rug dekken er over waken dat
ze niet
deserteren. Jij hebt je leven
gegeven
om een vijand te verslaan die
er
nooit geweest is, een schim
heeft
je het leven gekost.
FADE-OUT
FADE-IN
EXT. BEGRAAFPLAATS DAG
Het ereperk
van de oud-strijders van 1914-1918 en van 1940-1945.
LOMME
(V.O.) Staing, je ligt begraven tussen al
die mannen die in 1940 onder
de wapens
waren maar nog geen een op
de honderd
heeft aan het front gestaan.
Hun enige
verdienste was een half jaar
in
krijgsgevangenschap maar
jij, dappere man,
was al een held in 1914. Jij
zou hier
niet bijna naamloos in de
rij moeten
liggen bijna als een
onbekende soldaat,
voor jou had de gemeente aan
een aparte
gedenksteen moeten denken.
FADE-OUT
Geen opmerkingen:
Een reactie posten